Triduum Paschalne

(163 -luty -marzec2009)

Triduum dla rodzin

Katarzyna i Paweł Maciejewscy

Jak przygotować i przeprowadzić rekolekcje Triduum Paschalnego dla rodzin

Ks. Franciszek Blachnicki w 4 i 13 numerze Listu „Domowy Kościół” wskazuje:

Podstawowym założeniem rodzinnego katechumenatu jest włączenie życia rodziny w rytm życia Kościoła znajdujący swój wyraz w rytmie roku liturgicznego. W roku tym Kościół przeżywa całe Misterium Chrystusa, od Wcielenia aż do Zesłania Ducha Świętego oraz oczekiwania powtórnego przyjścia Pana. Ponieważ zaś całe dzieło odkupienia ludzkości zostało dokonane przez Chrystusa przede wszystkim przez misterium Paschy, obchód tego misterium w ramach tzw. Świętego Triduum Paschalnego Męki i Zmartwychwstania Pana ukazuje się jako szczyt całego roku liturgicznego. Ten obchód ma w roku liturgicznym to samo znaczenie, co niedziela w odniesieniu do całego tygodnia. W taką perspektywę przeżywania Triduum Paschalnego powinna włączyć się wspólnota rodzinna pragnąca być domowym Kościołem.

Wychodząc naprzeciw słowom Założyciela, od kilku lat organizujemy rekolekcje Triduum Paschalnego dla rodzin. Poniżej pragniemy podzielić się przemyśleniami dotyczącymi przygotowań i przebiegu tych rekolekcji - celowo w poniższych słowach pomijamy to, co jest zawarte w Mszale Rzymskim oraz w Liście okólnym o przygotowaniu i obchodzeniu świąt paschalnych. Skoncentrujemy się na tym, co warto wziąć pod uwagę przy organizowaniu rekolekcji dla całych rodzin:

  • miejsce rekolekcji - jeśli jest taka możliwość, to dobrym rozwiązaniem jest, by kaplica oraz jadalnia były w tym samym budynku, w którym znajdują się pokoje dla małżeństw zmałymi dziećmi (ze względu na wieczorne pory celebrowania liturgii oraz adorację Najświętszego Sakramentu);
  • jadalnia - pomieszczenie przeznaczone na posiłki powinno dawać możliwość wspólnototwórczego ustawienia stołów (np. w podkowę) - w Wielki Czwartek iNiedzielę Zmartwychwstania spożywamy uroczyste posiłki (agapa wielkoczwartkowa iśniadanie wielkanocne); w informacji przesyłanej przed rekolekcjami można poprosić, by uczestnicy przywieźli świąteczne ozdoby do dekoracji stołu, jadalni;
  • przygotowanie się do Triduum Paschalnego - przed rozpoczęciem Wielkiego Postu warto wysłać do uczestników rekolekcji informację o możliwości wykorzystania Notatnika wielkopostnego jako duchowego przygotowania się do tego najważniejszego okresu liturgicznego roku (Notatnik wielkopostny jest do nabycia w diakoniach słowa);
  • procesja z darami podczas Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej - jałmużna wielkopostna, czyli dar z tego, co zaoszczędziliśmy dzięki postowi, by móc przyjść z pomocą innym (jeżeli dzieci w czasie Wielkiego Postu zbierały jałmużnę do przygotowanych na ten cel skarbonek, przynoszą je w procesji); deklaracja gotowości służby (propozycja zaczerpnięta z Programu duszpasterskiego)

Ja,................ poruszony(a) przykładem Jezusa Chrystusa, który podczas Ostatniej Wieczerzy obmywał uczniom nogi, mówiąc do nich: „Dałem wam przykład, abyście i wy tak czynili, jak ja wam uczyniłem” (J 13,15), deklaruję na okres jednego roku służbę na rzecz mojej wspólnoty parafialnej czy rodzinnej. Jestem gotów(gotowa) pełnić ją poprzez:............................................................................................................

Mając świadomość tego, że Jezus Chrystus uczy mnie postawy służebnej i uzdalnia do niej, składam moją deklarację na ołtarzu, z którego spożywam Najświętsze Ciało i Krew Pańską. Amen;

  • duża hostia (np. o średnicy 25cm - do kupienia w Christ Spółka z o.o.; Czarnochowice 171, 32-020 Wieliczka; tel. (012)6589356, 278 26 82); komunikanty; wino; woda; duży chleb do podzielenia się podczas agapy (może być ze specjalnie przygotowanym napisem, np. Bóg jest Miłością; Sacramentum caritatis - warto kwestię napisu omówić z księdzem moderatorem, który podczas homilii może do tych treści nawiązać. W ten sposób jeszcze wyraźniejszy będzie znak jedności liturgii słowa z liturgią eucharystyczną); winogrona;
  • medytacja na Wielki Czwartek (propozycja wykorzystania materiałów znajdujących się w Programie duszpasterskim) - obraz z medytacją do wykorzystania podczas Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej (np. podczas homilii) lub w czasie adoracji (do kupienia w Księgarni Świętego Wojciecha w Poznaniu, www.ksw.com.pl; www.mojeksiazki.pl);
  • agapa po Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej - modlitwa w oparciu o propozycje znajdujące się w Rytuale rodzinnym lub w książce Liturgia Świętego Triduum Paschalnego. Nabożeństwa i błogosławieństwa Kościoła Domowego; przy każdym nakryciu można położyć kartkę z cytatem dotyczącym Eucharystii (cytatów najlepiej szukać w nauczaniu Jana Pawła II i Benedykta XVI) - przygotowane teksty mogą służyć pomocą w czasie adoracji Najświętszego Sakramentu; w czasie agapy usługują mężczyźni na znak służby Chrystusa wobec apostołów; w tym czasie pamiętamy też o życzeniach dla kapłana - moderatora z okazji dnia ustanowienia sakramentu kapłaństwa;
  • adoracja Najświętszego Sakramentu - w nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek, przez cały Wielki Piątek i Wielką Sobotę - zaprosić małżeństwa do wpisania się na przygotowaną listę, by każde z małżeństw/rodzin mogło czuwać z Chrystusem Eucharystycznym;
  • droga krzyżowa - stacje drogi krzyżowej przygotowują poszczególne małżeństwa; dzieci w ramach spotkania z diakonią wychowawczą wykonują ilustracje do stacji; ilustracje te trzymają dzieci w rękach, gdy rodzice prowadzą rozważanie danej stacji;
  • spotkanie w grupach - w sobotnie przedpołudnie proponujemy spotkanie wgrupach polegające między innymi na dzieleniu się sposobami, tradycjami przeżywania świąt wielkanocnych w różnych rejonach Polski;
  • przygotowanie świątecznych ozdób - wczasie sobotniego spotkania w grupach dzieci z diakonią wychowawczą przygotowują świąteczne ozdoby, koszyczki oraz drobne upominki dla rodziców;
  • wspólne (rodzinne) malowanie jajek - w sobotnie popołudnie rodzice wraz zdziećmi malują jajka;
  • nieszpory z nabożeństwem o imieniu chrześcijańskim - zachęcamy uczestników (także starsze dzieci) do zapoznania się ze znaczeniem swojego imienia oraz historią życia swojego patrona (pomocą mogą być następujące pozycje książkowe: H. Fros SJ, F. Sowa, Twoje imię; A. Witkowska (red.), Nasi święci. Polski słownik hagiograficzny; ks. W. Zaleski SDB, Święci na każdy dzień; o.J.R. Bar, Polscy święci; o. H. Hoever, Żywoty świętych Pańskich oraz strony WWW: www.katedra.rzeszow.opoka.org.pl/imiona/index.html; www.imiona.net.pl/index.php; www.opoka.org.pl/zycie_kosciola/swieci; www.mateusz.pl/swieci; www.biblia-patron.com
  • Wigilia Paschalna - przygotowanie uroczystego białego (chociaż w części) stroju na liturgię (odpowiednik białej szaty od chrztu świętego);
  • święcenie potraw - wszystkie potrawy znajdujące się na stole są święcone na rozpoczęcie niedzielnego śniadania;
  • „wielkanocny zajączek” - jako znak radości ze zmartwychwstania Chrystusa, wniedzielny poranek po śniadaniu wielkanocnym wszyscy uczestnicy rekolekcji (dorośli i rodzice) szukają koszyczków z drobnymi upominkami (można je rozłożyć na terenie wokół ośrodka lub w samym budynku).

Na pytania: „Czy warto przeżywać Triduum Paschalne w formie rekolekcji?”, „Czy warto organizować takie rekolekcje?” niech odpowiedzą ci, którzy już w nich uczestniczyli1:

Anna i Maciej: Możliwość przeżycia wszystkich nabożeństw całą rodziną, mimo obecności małych dzieci, była dla nas wielką radością. (...) Z ogromnym wzruszeniem słuchaliśmy coraz głośniejszego „Wierzę” naszego czteroletniego synka, który już samodzielnie odnawiał przyrzeczenia chrzcielne.

Tomasz: Wspólna modlitwa Liturgią godzin, czas na osobiste czuwanie z Jezusem w Ciemnicy, a później i przy Jego Grobie, wspólnie przygotowywana i przeżywana Droga Krzyżowa, a także wspomniane wcześniej konferencje, sprawiły, że sprawowane każdego dnia wieczorem obrzędy nabrały dla mnie głębszego sensu. Symbole stały się oczywiste. Czułem też, że wszystko to prowadzi do konkretnego celu, zmierza w czytelny sposób do kulminacyjnego punktu - liturgii Wigilii Paschalnej i Rezurekcji, ale przede wszystkim dalej - do mojej decyzji, aby te święta, nie zakończyły się w Poniedziałek Wielkanocny, lecz aby skłoniły mnie do podjęcia konkretnych kroków w kierunku radykalniejszego przeżywania mojej wiary.

Teresa i Andrzej: Cieszymy się, że mogliśmy oderwać się od szarej codzienności i zmagania się z różnymi problemami i zatopić się w tej Wielkiej Tajemnicy Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Pańskiego. Pragniemy, aby teraz co roku nasze Triduum Paschalne było pełnym i świadomym przeżywaniem Prawdy naszej wiary.

Maria, lat 11: Zauważyłam, że Wielkanoc w Kościele Katolickim jest ważniejsza niż Boże Narodzenie. (...) Po raz pierwszy w życiu pomyślałam „My ludzie zmagamy się z chorobami, cierpieniami, żalami, krzywdami i to nas boli, a jak Pan Jezus musiał cierpieć?”. Bardzo podobały mi się te rekolekcje i mam nadzieję, że będę miała jeszcze okazję uczestniczyć w rekolekcjach tego typu tak jak teraz - całą rodziną: ja, brat, mama, tata i babcia.

ks. Tomasz: Pascha z Domowym Kościołem to dla mnie czas wzajemnego ubogacania się: ja mogę podczas katechez czy homilii dzielić się (bardziej dzielić niż pouczać) tym, co z roku na rok coraz głębiej odkrywam w sprawowaniu liturgii, czerpię zaś właśnie tę cudowną świadomość bycia w rodzinie przeżywającej święta. Dużej rodzinie! Rodzinie Kościoła, gromadzącego się na wspólnym sprawowaniu liturgii i na dzieleniu się miłością w zwykłych, codziennych sprawach, w prostej trosce o siebie nawzajem: żeby każdy miał co jeść, żeby było posprzątane, żeby miał kto się zająć dziećmi, żeby na święta stół był udekorowany, żeby o nikim nie zapomnieć przy wyrażaniu wdzięczności, a w końcu - żeby nie zabrakło będących wyrazem wielkanocnej radości drobnych prezentów - wielkanocnych „zajączków”. Dziękuję Bogu za możliwość takiego przeżywania Triduum Sacrum.

1fragmenty poniższych świadectw zostały zaczerpnięte z Listu „Domowy Kościół” oraz z poznańskiego dodatku do „Wieczernika”.