Nie zakładają rodzin, ubierają się jak ludzie świeccy i mieszkają zazwyczaj osobno. Ich życie opiera się na realizacji trzech rad ewangelicznych: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Mowa o osobach konsekrowanych. Bo to nie zawsze znaczy - zakonnych.

Instytuty świeckie nie są zakonami, choć podejmują rady ewangeliczne. Ich członkowie - kobiety i mężczyźni - pozostają w świecie, pracują zawodowo, uświęcają się osobiście i uświęcają świat od wewnątrz. Jak czytamy w adhortacji „Vita Consecrata": „przeżywają swą konsekrację w świecie poprzez praktykę rad ewangelicznych w kontekście doczesnych, struktur, aby w ten sposób być zaczynem mądrości i świadkami łaski w ramach życia kulturalnego, gospodarczego i politycznego". Tę nową formę życia konsekrowanego: bez trwałej formy życia wspólnego i bez zewnętrznych oznak swojego powołania, zatwierdził 2 lutego 1947 r. papież Pius XII konstytucją apostolską „Provida Mater Ecclesia". Instytuty są strukturą ustanowioną przez Kościół, dlatego ich obecność w świecie realizowana jest w imieniu Kościoła i w ścisłej z nim łączności.

W ostatnim czasie zauważalny jest wzrost zainteresowania indywi­dualnymi formami życia konsekrowanego. Szczególną formą jest stan dziewic, rozwijający się w Kościele po Soborze Watykańskim II. Jego korzenie są jednak bardzo stare. „Ojcowie Kościoła widzieli w Maryi wzór dziewic chrześcijańskich, uwydatniając nowość tego nowego stanu życia, do którego się wchodzi poprzez wolny wybór z miłości" - mówił w maju 2008 r. papież Benedykt XVI, przyjmując uczestników kongresu „Dziewictwo konsekrowane na świecie: dar dla Kościoła i w Kościele". Obrzęd konsekracji dziewic należy do najcenniejszych skarbów liturgii rzymskiej. Już w początkach Kościoła konsekrowano dziewice według uroczystego rytu, przez który stawały się one osobami konsekrowanymi. Dziewice w tamtym czasie mieszkały ze swoimi rodzinami albo we własnych domach. W swojej posłudze były do dyspozycji Kościoła, przede wszystkim przez modlitwę i pełnienie dzieł miłosierdzia. Wraz z rozwojem życia monastycznego Kościół powiązał to powołanie z uroczystą profesją trzech rad ewangelicznych i życiem we wspólnocie. Po Soborze Watykańskim II zaczęto na nowo konsekrować dziewice, odnowiony ryt został zaaprobowany przez papieża Pawła VI. Widocznym znakiem konsekracji jest obrączka.

Konsekrowane przez biskupa dziewice łączą się szczególną więzią z Kościołem lokalnym, któremu służą, pozostając w świecie. Dziewice poświęcone Bogu składają zobowiązanie do życia w czystości. Do ich codziennych obowiązków należy modlitwa brewiarzowa i przyjmowanie Komunii św. Ich praca zawodowa i społeczna nie musi być bezpośrednio związana z działalnością duszpasterską. 

Ostatnio odrodziła się także praktyka konsekracji wdów oraz wdowców. Osoby te składają wieczysty ślub czystości, oddają się pokucie, dziełom miłosierdzia i gorliwej modlitwie. „Daj mi miłość pełną zrozumienia dla tych, którzy mnie otaczają. Zachowaj od starości samolubnej, smutnej, gderliwej, od żalów daremnych i od wspomnień niosących niepokój. Daj mi wreszcie mocną ufność, że Pan mnie oczekuje, by przycisnąć mnie do Serca, gdy wejdę do Jego domu" - to fragment Modlitwy współczesnej Anny.

Kolejna forma życia konsekrowanego to pustelnicy i pustelnice. Przez oderwanie od świata świadczą oni o przemijalności, a przez post i pokutę wskazują na wartości nieprzemijające. Najczęściej jednak należą do starożytnych zakonów lub nowych zgromadzeń, niekiedy podlegają bezpośrednio biskupom.

Od kilku lat odbywają się ogólnopolskie rekolekcje, a na Jasną Górę przybywa pielgrzymka Stanu Dziewic, Stanu Wdów oraz Pustelników. W ubiegłym roku wzięło w niej udział 38 dziewic konsekrowanych i kandydatek do tego stanu z 19 diecezji Polski oraz 35 wdów konsekrowanych i kandydatek do tego stanu z 9 diecezji Polski.

Wraz z rozwojem nowych form życia konsekrowanego, Konferencja Episkopatu Polski utworzyła specjalną Podkomisję ds. Indywidualnych Form Życia Konsekrowanego, działającą w ramach Komisji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego.