Liturgia

(130 -maj -czerwiec2004)

Liturgia uroczysta

Wojciech Kosmowski

Liturgia niedziela i świąteczna powinna być przygotowywana przez jak najliczniejsze grono osób

Eucharystia jest szczególnym miejscem spotkania z Chrystusem w znakach. Znaki te uwzględniają również to, w jakim dniu liturgia jest sprawowana.
Msza św. niedzielna i świąteczna wyróżniają się od liturgii dni powszednich w obrzędach wstępnych śpiewem Gloria („Chwała na wysokości Bogu”). Śpiewu tego nie wykonuje się tylko w Adwencie i Wielkim Poście. Liturgia Słowa niedziel i uroczystości składa się z trzech czytań, obejmuje także wyznanie wiary. W Modlitwie Eucharystycznej I, II i III na niedziele i niektóre święta i uroczystości jest przewidziane wspomnienie tajemnicy dnia. W obrzędach zakończenia można użyć uroczystego błogosławieństwa albo modlitwy nad ludem.
Wszystkie te elementy może wprowadzić celebrans nawet wówczas, gdy nie ma wielu posługujących. Wymowa znaku jest jednak pełniejsza, a możliwość wprowadzonych obrzędów może być większa, gdy liczba posługujących jest odpowiednia. Tu właśnie wielką rolę mogą odegrać wspólnoty Ruchu Światło–Życie i służby liturgicznej posługujące w parafii. Grupy te poprzez swoją posługę i poprzez przygotowywanie innych grup, wspólnot i stowarzyszeń mogą prowadzić niezwykle owocną animację liturgiczną. Animacja ta powinna prowadzić do tego, by liturgia niedziela i świąteczna była wspólnie przygotowywana przez jak najliczniejsze grono osób, by wykorzystać wszystkie możliwości do uwypuklenia uroczystego charakteru tej liturgii. Gdy parafia nie jest zbyt wielka czy też gdy zespół liturgiczny nie jest zbyt liczny można skupić się na dobrym przygotowaniu tylko jednej Eucharystii niedzielnej — sumy parafialnej. Gdy parafia jest większa i osób zaangażowanych wystarczy można — prócz sumy parafialnej — powierzyć poszczególnym grupom przygotowanie (comiesięczne?) jednej Mszy św. w niedzielę.
Dokonywać się to powinno już na różnych etapach przygotowania liturgii. W grupach bardziej dojrzałych i lepiej przygotowanych można wprowadzać przed każdą niedzielą elementy kręgu liturgicznego. We współpracy z celebransem, czy też z ks. proboszczem można dobrać akt pokutny, prefację, modlitwę eucharystyczną, uroczyste błogosławieństwo, śpiewy. Zespół służby liturgicznej powinien być możliwie pełny. W prezbiterium posługiwać może ceremoniarz, dwóch lektorów, psałterzysta, ministrant księgi, ministranci kadzidła, krzyża, świec, ołtarza. Poza prezbiterium jest przygotowana schola, komentatorzy liturgiczni i osoby podające intencje modlitwy wiernych, służba darów i ładu. Myślę, że ta ostatnia posługa jest najczęściej zaniedbywana. A przecież o ile łatwiej jest zapewnić uroczysty charakter liturgii jeśli posługujący przygotują i będą wskazywać miejsca, zadbają o porządek i przebieg procesji. Można w szczególny sposób dobrać naczynia liturgiczne (np. szczególnie okazały kielich i patena), bieliznę liturgiczną (np. haftowany korporał), szaty liturgiczne (można użyć szat okazalszych, np. w kolorze złotym nawet jeśli nie są w kolorze dnia). Posługujący poza prezbiterium powinni pamiętać o niedzielnym, tj. uroczystym stroju.
W czasie uroczystej liturgii należy zadbać o czynne uczestnictwo wiernych — stąd warto przygotować dla wiernych teksty śpiewów (drukowane albo wyświetlane przy pomocy rzutnika) lub wybierać śpiewy i melodie znane przez zgromadzenie. Wielka w tym jest rola celebransa i scholi (chóru). Potrzebny jest także dobrze przygotowany psałterzysta. Niektóre śpiewy mogą być bardziej uroczyste, np. potrójne „Amen” po doksologii, inne niż zazwyczaj melodie psalmów i śpiewów przed Ewangelią, śpiew uwielbienia wykonywany przez chór. Należy w takim przypadku jednak pamiętać o tym, by nie wszystkie śpiewy były tak trudne czy tak mało znane, że wykonywałby je tylko chór. Refren psalmu powinien nadawać się do powtórzenia przez wiernych, a sam psalm powinien być śpiewany tak, by był zrozumiały. Te uwagi są szczególnie ważne, gdy kilku psałterzystów razem śpiewa psalm.
Krótki czas przed liturgią można poświęcić na przećwiczenie pieśni bądź wprowadzenie mistagogiczne do liturgii.
Ważną rolę ma też do odegrania znak kadzidła — by wskazywać, że modlitwy całego zgromadzenia wznoszą się jak kadzidło przed obliczem Boga. Kadzidło od czasów starożytnych uwypukla uroczysty charakter obchodów liturgicznych.
Procesja wejścia może być dłuższą drogą niż w dzień powszedni. Podczas uroczystej liturgii wypada także przygotować procesję na Ewangelię, z darami i komunijną.
To przedstawienie obrzędów uroczystej Eucharystii wskazuje, że przewodniczący i posługujący w liturgii powinni dołożyć wielu starań, by znaki niedzielnej i świątecznej Eucharystii stały się wyraźne i czytelne dla uczestników liturgii.